Elektronik görüntü sihirbazları nasıl çalışıyor? Scaler’ler

Kim bilmez ki bu sorunu: Yeni ve büyük harcama yaparak satın alınmış bir LCD veya hatta Plazma TV’nin önünde duruluyor, ama olağan SDTV kanallarının içler acısı berbat kalitesi yüzünden “ağlamak istiyorum” demek geliyor, insanın içinden. Yeni cihaza önemli miktarda para yatırıldığı halde, hala mumla aranacak kadar az sayıda bulunan ve vaat edilen mükemmel görüntü kalitesinin gerçekten de elde edilebildiği HDTV kanallarından birine değişilmedikçe, kimi kullanıcı, eski alışılmış tüplü TV cihazından vazgeçme kararından dolayı pişmanlık duyabilir.Bu olgunun arkasında yatan teknik sorun, senelerce bilinmekte ve PAL/SECAM ya da NTSC standartlarının yetersizliklerinden kay-naklanıyor. Bu sorun, ilk LCD veya Plazma TV’lerinin normal kullanıcıların satın alabile-ceği fiyatlara elde edilebilmeden çok önce, projektör veya “Beamer” denen cihazların görüntülemelerinde kendini belli etmişti. Bu cihazlar özellikle bilgisayarla yapılan sunum-lar için öngörülmüştü ve bundan başka normal bir video sinyalini duvara yansıtmaya kalkışanlar, burada tamamen farklı ve her şeyden önce birbirlerine uymayan iki sinya-lin bulunduğu sorunuyla ister istemez karşı karşıya geliyorlardı. Normal bir TV sinyali NTSC standardında 525 satır ve PAL/SECAM standardında 625 satırdan oluşuyorken, bilgi-sayar alanında tamamen farklı çözünürlükler yaygındı, çünkü bu alanda bir video sinyali-nin netlik ve detay kalitesinin çözünürlüğü ile orantılı olarak yükseldiği gerçeğinin bilincine varılmış olduğu için, çözünürlükler gittikçe yukarıya doğru çekilirken, PAL/SECAM/NTSC standartlarında onlarca yıldan beri neredeyse hiçbir değişiklik gerçekleşmedi. Bu sorundan başka bir mesele ise, normal TV sinyalleri “interlaced”, yani serpiştirilmiş sinyallerden (sarmaşık iki yarı görüntüden) oluşurken, bilgisayar ekranları ve dolayısıyla LCD ve plazma TV’ler “non-interlaced”, yani düz sin-yallerden (tam görüntülerden) oluşan sinyal-lerle çalışıyor olmalarıydı. Bu sorunu telafi etmek için, ilk başta, basit olarak söylemek gerekirse, interlaced TV sinyalini non-interla-ced cihazlarda da gösterilebileceği hale getir-mekten başka bir şey yapmayan Line Doubler (satır çift katlayıcı) ve Quadrupler’lar (dörde katlayıcı) kullanıldı. Bunun için elde edilen yarı görüntüler birbirleriyle kombine edilirdi ve görüntüleme sistemleri progresif moda, yani görüntünün üst soldan alt sağa doğru kademeli olarak oluşturulduğu bir hale geti-riliyordu. Bu cihazlar işlevleri bakımından oldukça kısıtlılardı ve bundan dolayı zaman zaman kayık görüntüler elde ediliyordu ve çoğunlukla sadece 4:3 ekran formatı görün-tülenebiliyordu, buysa bu cihazların modern 16:9 cihazlarda kullanımını imkansız kılı-yordu.Problemin çözümü için ondan sonraki ve şimdilik en güncel adımı ise, Video Scaler denen cihazlardır. Bu sistemde, Linde Doubler ve Quadrupler’lardan farklı olarak, giriş sinyali sadece sabit bir şemaya göre değiştirilmekle kalmıyor, kullanılan sinyal işlemcileri sayesinde sinyalin karmaşık matematik algoritmalar kullanılarak çok sayıda değişik çözünürlüklere ve görüntü tekrarlama oranlarına, hem de giriş sinyalinden bağımsız olarak dönüştürmek mümkün oldu. Scaler’lerin avantajları açıktır:- Scaler’ler sinyali her istenen görüntü tek-rarlama oranına çevirebilir ve böylece bea-mer’lerde zaman zaman karşılaşılan NTSC sinyallerinin 50 Hz ve PAL sinyallerinin 60 Hz uyumsuzluklarından dolayı karşılaşılan sorunu ortadan kaldırabilirler.- Scaler’ler sorun yaşamadan 16:9 ekran formatında sinyalleri işleyebilir veya 4:3      formatındaki sinyalleri 16:9 formatında çalışan bir cihazda görüntülenebilecek bir hale dönüş-türebilirler.Ancak tabi ki en büyükavantajı,Scaler’lerin çıkış sinyalini tam olarak TV cihazının çözü-nürlüğe uygun bir çözünürlüğe dönüştürebili-yor olmalarıdır. Bu sayede en yüksek kalitede görüntüler elde edilebilir.

Scart üzerinden Scaler kullanmadan ve HDMI üzerinden

 Scaler ile aktarılan bir görüntünün karşılaştırılması.

Hareketli görüntüler telafisi

Bu noktada, her LCD veya plazma TV ciha-zının, üreticisi tarafından belli bir çözünürlük için üretildiğini bilmeli, buna native resolution (doğal çözünürlük) de denir. Giriş sinyali tam olarak bu çözünürlükte değilse, cihazlar bu açığı eksik görüntü kısımlarını tamamlayarak telafi edebilir, ancak her halükarda bu şekilde görüntü kalitesinde bir düşüş yaşanacaktır, zira bunun için kullanılan teknoloji genel anlamda yukarıda tarif edilmiş olan Line Doubler veya Quadrupler’larınkine dayanır. Onların yerine bir Scaler kullanılırsa, bu cihaz düşük kaliteli sinyali, çözünürlük ve tekrarlama oranı bakı-mından görüntüleme cihazınınkine uygun hale2getirebilir ve bu sayede olabildiğince yüksek bir görüntü kalitesini sağlayabilir. Buradaki anlatılanlar kulağa çok basit gelse de, iyi bir Video Scaler, ilk bakışta tahmin edi-lebileceğinden çok daha fazla ileri bir teknoloji gerektirir. Maalesef çözünürlüğüm yükseltil-mesi tek başına sorunu çözmez. Resim 2’de Video Scaler’lerindeki en büyük sorunlarından biri gösterilmiştir; “Motion Compensation” denen hareketli görüntüler telafisi. Bir Scaler sadece “interlaced” sinyalin ekran satırlarını birleştirmekle yetiniyor olsaydı, kuşun kanat-ları silik ve saçaklı görülürdü. Bunun sebebi normal PAL/NTSC sinyalinin iki yarı görüntü-den oluşmasında yatıyor. Kuşun kanat çırpışı ilk iki resimde farklıdır. Ancak iki resmin sırayla gösterilmesi sonucunda alışmış olduğumuz görüntüyü elde edebiliyoruz. Dolayısıyla iki resmi eşzamanlı olarak birleştiren bir Scaler, doğal olmayan ve seyircide silik olduğu izleni-mini uyandıran bir görüntü meydana getirirdi. Bundan dolayı Scaler’in hareketli görüntüleri tanıyabilen ve kuşun kanat çırpışını olması gerektiği gibi gösterebilen uygun yazılımlara ihtiyacı vardır. Video Scaler’ler daha kısa bir süre öncesine kadar çok pahalı ve dolayısıyla normal kullanıcı için elde edilmesi zor aksamlar iken, artık modern yonga teknolojisi sayesinde, uygun cihazların müşterinin kesesini sevindirecek fiyatlara temin etmek mümkündür. Bu alanda öncü bir şirket ise, ilk alıcı üreticisi olarak Scaler cihazı yerleşik bir PVR cihazını piyasaya sürmüş olan Koreli üretici Eycos’tur. Konuyla ilgili TELE-satellite dergisinin bu sayısında yer alan Eycos S55.12PVRH deneme raporunu da inceleyebilirsiniz.

Kaynak : tele-satellite.com