![]() ![]() |
![]() |
Elektronik görüntü sihirbazları nasıl çalışıyor? Scaler’ler
Kim
bilmez ki bu sorunu: Yeni ve büyük harcama yaparak satın alınmış bir LCD
veya hatta Plazma TV’nin önünde duruluyor, ama olağan SDTV kanallarının içler
acısı berbat kalitesi yüzünden “ağlamak istiyorum” demek geliyor, insanın
içinden. Yeni cihaza önemli miktarda para yatırıldığı halde, hala mumla
aranacak kadar az sayıda bulunan ve vaat edilen mükemmel görüntü
kalitesinin gerçekten de elde edilebildiği HDTV kanallarından birine değişilmedikçe,
kimi kullanıcı, eski alışılmış tüplü TV cihazından vazgeçme kararından
dolayı pişmanlık duyabilir.Bu
olgunun arkasında yatan teknik sorun, senelerce bilinmekte ve PAL/SECAM ya da
NTSC standartlarının yetersizliklerinden kay-naklanıyor. Bu sorun, ilk LCD
veya Plazma TV’lerinin normal kullanıcıların satın alabile-ceği fiyatlara
elde edilebilmeden çok önce, projektör veya “Beamer” denen cihazların görüntülemelerinde
kendini belli etmişti. Bu cihazlar özellikle bilgisayarla yapılan sunum-lar için
öngörülmüştü ve bundan başka normal bir video sinyalini duvara yansıtmaya
kalkışanlar, burada tamamen farklı ve her şeyden önce birbirlerine uymayan
iki sinya-lin bulunduğu sorunuyla ister istemez karşı karşıya geliyorlardı.
Normal bir TV sinyali NTSC standardında 525 satır ve PAL/SECAM standardında
625 satırdan oluşuyorken, bilgi-sayar alanında tamamen farklı çözünürlükler
yaygındı, çünkü bu alanda bir video sinyali-nin netlik ve detay kalitesinin
çözünürlüğü ile orantılı olarak yükseldiği gerçeğinin bilincine varılmış
olduğu için, çözünürlükler gittikçe yukarıya doğru çekilirken,
PAL/SECAM/NTSC standartlarında onlarca yıldan beri neredeyse hiçbir değişiklik
gerçekleşmedi. Bu sorundan başka bir mesele ise, normal TV sinyalleri
“interlaced”, yani serpiştirilmiş sinyallerden (sarmaşık iki yarı görüntüden)
oluşurken, bilgisayar ekranları ve dolayısıyla LCD ve plazma TV’ler
“non-interlaced”, yani düz sin-yallerden (tam görüntülerden) oluşan
sinyal-lerle çalışıyor olmalarıydı. Bu sorunu telafi etmek için, ilk başta,
basit olarak söylemek gerekirse, interlaced TV sinyalini non-interla-ced
cihazlarda da gösterilebileceği hale getir-mekten başka bir şey yapmayan
Line Doubler (satır çift katlayıcı) ve Quadrupler’lar (dörde katlayıcı)
kullanıldı. Bunun için elde edilen yarı görüntüler birbirleriyle kombine
edilirdi ve görüntüleme sistemleri progresif moda, yani görüntünün üst
soldan alt sağa doğru kademeli olarak oluşturulduğu bir hale geti-riliyordu.
Bu cihazlar işlevleri bakımından oldukça kısıtlılardı ve bundan dolayı
zaman zaman kayık görüntüler elde ediliyordu ve çoğunlukla sadece 4:3
ekran formatı görün-tülenebiliyordu, buysa bu cihazların modern 16:9
cihazlarda kullanımını imkansız kılı-yordu.Problemin çözümü için
ondan sonraki ve şimdilik en güncel adımı ise, Video Scaler denen cihazlardır.
Bu sistemde, Linde Doubler ve Quadrupler’lardan farklı olarak, giriş sinyali
sadece sabit bir şemaya göre değiştirilmekle kalmıyor, kullanılan sinyal işlemcileri
sayesinde sinyalin karmaşık matematik algoritmalar kullanılarak çok sayıda
değişik çözünürlüklere ve görüntü tekrarlama oranlarına, hem de giriş
sinyalinden bağımsız olarak dönüştürmek mümkün oldu. Scaler’lerin
avantajları açıktır:- Scaler’ler sinyali her istenen görüntü
tek-rarlama oranına çevirebilir ve böylece bea-mer’lerde zaman zaman karşılaşılan
NTSC sinyallerinin 50 Hz ve PAL sinyallerinin 60 Hz uyumsuzluklarından dolayı
karşılaşılan sorunu ortadan kaldırabilirler.- Scaler’ler sorun yaşamadan
16:9 ekran formatında sinyalleri işleyebilir veya
4:3 formatındaki sinyalleri 16:9 formatında çalışan
bir cihazda görüntülenebilecek bir hale dönüş-türebilirler.Ancak tabi ki
en büyükavantajı,Scaler’lerin çıkış sinyalini tam olarak TV cihazının
çözü-nürlüğe uygun bir çözünürlüğe dönüştürebili-yor olmalarıdır.
Bu sayede en yüksek kalitede görüntüler elde edilebilir.
Scart üzerinden Scaler kullanmadan ve HDMI üzerinden
Scaler ile aktarılan bir görüntünün karşılaştırılması.
Hareketli görüntüler telafisi
Bu
noktada, her LCD veya plazma TV ciha-zının, üreticisi tarafından belli bir
çözünürlük için üretildiğini bilmeli, buna native resolution (doğal
çözünürlük) de denir. Giriş sinyali tam olarak bu çözünürlükte değilse,
cihazlar bu açığı eksik görüntü kısımlarını tamamlayarak telafi
edebilir, ancak her halükarda bu şekilde görüntü kalitesinde bir düşüş
yaşanacaktır, zira bunun için kullanılan teknoloji genel anlamda yukarıda
tarif edilmiş olan Line Doubler veya Quadrupler’larınkine dayanır. Onların
yerine bir Scaler kullanılırsa, bu cihaz düşük kaliteli sinyali, çözünürlük
ve tekrarlama oranı bakı-mından görüntüleme cihazınınkine uygun
hale2getirebilir ve bu sayede olabildiğince yüksek bir görüntü kalitesini
sağlayabilir. Buradaki anlatılanlar kulağa çok basit gelse de, iyi bir Video
Scaler, ilk bakışta tahmin edi-lebileceğinden çok daha fazla ileri bir
teknoloji gerektirir. Maalesef çözünürlüğüm yükseltil-mesi tek başına
sorunu çözmez. Resim 2’de Video Scaler’lerindeki en büyük sorunlarından
biri gösterilmiştir; “Motion Compensation” denen hareketli görüntüler
telafisi. Bir Scaler sadece “interlaced” sinyalin ekran satırlarını birleştirmekle
yetiniyor olsaydı, kuşun kanat-ları silik ve saçaklı görülürdü. Bunun
sebebi normal PAL/NTSC sinyalinin iki yarı görüntü-den oluşmasında yatıyor.
Kuşun kanat çırpışı ilk iki resimde farklıdır. Ancak iki resmin sırayla
gösterilmesi sonucunda alışmış olduğumuz görüntüyü elde edebiliyoruz.
Dolayısıyla iki resmi eşzamanlı olarak birleştiren bir Scaler, doğal
olmayan ve seyircide silik olduğu izleni-mini uyandıran bir görüntü meydana
getirirdi. Bundan dolayı Scaler’in hareketli görüntüleri tanıyabilen ve
kuşun kanat çırpışını olması gerektiği gibi gösterebilen uygun yazılımlara
ihtiyacı vardır. Video Scaler’ler daha kısa bir süre öncesine kadar çok
pahalı ve dolayısıyla normal kullanıcı için elde edilmesi zor aksamlar
iken, artık modern yonga teknolojisi sayesinde, uygun cihazların müşterinin
kesesini sevindirecek fiyatlara temin etmek mümkündür. Bu alanda öncü bir
şirket ise, ilk alıcı üreticisi olarak Scaler cihazı yerleşik bir PVR
cihazını piyasaya sürmüş olan Koreli üretici Eycos’tur. Konuyla ilgili
TELE-satellite dergisinin bu sayısında yer alan Eycos S55.12PVRH deneme
raporunu da inceleyebilirsiniz.
Kaynak : tele-satellite.com